 |
 |
 |
 |
 |
|
|
|
|
|
Ödev-Ders
»
Coğrafya » coğrafya 1. yazılı ile ilgili çalışma soruları |
|
|
1-Kayaç nedir? Bir veya birden fazla mineralin doğal olarak bir araya gelmesiyle oluşan sert kütlelerdir. 2-Oluşumlarına göre kayaçlar kaça ayrılır? a-PÜSKÜRÜK (MAğMATİK)KAYAÇLAR b- TORTUL (SEDİMENT) TAŞLAR c- BAşKALAşIM (METAMORFİK) KAYAÇLAR 3-Püskürük kayaçlar nasıl oluşurKaç çeşittirÖrnek veriniz? Magmanın katılaşıp soğumasıyla oluşur. Genel Olarak Püskürük Kayaçlar İki Başlık Altında İncelenir: *İç Püskürük Kayaçlar:Magmanın yeryüzüne ulaşamadan katılaşıp soğumasıyla oluşur .Ağır ağır katılaştıklarından iri kristallidir.Dış kuvvetlerin aşındırması sonucunda yeryüzüne çıkabilirler. Başlıcaları:Granit,Siyenit,Diy orit,Gabro *Dış Püskürük Kayaçlar:Magmanın yeryüzüne çıkıp soğuyup katılaşması ile oluşurlar. Soğuma çok hızlı olduğundan ince kristalli ve camsı yapıdadırlar. Başlıcaları:Andezit,Bazalt,Vol kan camı , ve Tüfdür. Ülkemizde en yaygın olanları ise Andezit ve Bazalttır. 4-Tor topografyası nedir? Granitlerin ayrışması sonunda birbiri üzerinde irili ufaklı yuvarlak bloklardan oluşmuş bir topografya meydana gelir .Buna tor topografyası denir Not: Tor topografyasının oluşum nedeni granitin çatlaklı olması nedeniyle fiziksel ve kimyasal ayrışmaya uğraması Günlük sıcaklık farklarının fazla olması 5-Tüf nedir? Volkanlardan çıkan küllerin oluşturduğu kayaçlardır.Çok kolay aşınırlar ve beyaz renktedir. Yurdumuzda ÜRGÜP -GÖREMEdeki peri bacaları tüf lerin aşınmasıyla oluşmuştur. 6-Tortul kayaçlar nasıl oluşur? Yeryüzünde dış kuvvetler tarafından aşındırılan malzemelerin taşınarak deniz,gşl tabanları ile vadi veya ovalarda birikmesi sonucu oluşurlar. 7-Kaç çeşit tortul kayaç vardır? *Kimyasal tortul kayaçlar * Kırıntılı tortul kayaçlar * Organik tortul kayaçlar a)Kırıntılı tortullar : Kayaçların parçalanması iile çakıl, kum, kil gibi kırıntılı malzemenin yeryüzünün çukur yerlerine birikmesiyle oluşur. Örnek. Kum taşı,kil taşı, b) Kimyasal tortullar : Suda erimiş halde bulunan minerallerin suyun geçtiği yere çökelmesi veya tortulanması ile oluşurlar. Suda kolay çözünürler. Örnek. Kireç taşı, ,traverten,kaya tuzu, jips c) Organik tortular : Hayvan, bitki gibi canlı kalıntılarının üst üste birikip katılaşması ile oluşan taşlardır. örnek: kömür,petrol NOT: Tortul kayaçların en önemli özelliği oluştukları dönemlere ait bitki ve hayvan fosillerine sahip olmalarıdır. Bitki parçaları tortullar arasında sıkışarak bakterilerinde etkisiyle karbon bakımından zengim kömür ve petrole dönüşürler 8-Başkalaşım kayaçları nasıl oluşur? Püskürük yada Tortul taşların aşırı sıcak ve basınç altında fiziksel yapıları ve kimyasal özelliklerinin değişmesi sonucunda değişime uğrayarak başka tür kayaçlara dönüşürler. Metamorfizma geçirmiş olan kayaçların en önemli özelliği ,kayaçların sert ve dayanıklı olmasıdır Örnek:gnays,elmas,mermer Metamorfizmaya uğrayan kayaç örnekleri Büyük kayaç döngüsü: Magmanın soğuması ile Katılaşım kayaların oluşması, --- Bunların ayrışıp çökelmesi ile tortul kayalar, ---- sıcaklık ve basınç altında değişmesi ile başkalaşım kayalar, --- bunların erimesi ile magma oluşumu ve tekrar soğuyarak Katılaşım kayaların oluşması olayına denir LEVHA HAREKETLERİ NOTLARI Karaları meydana getiren yer kabuğu LEVHA denilen parçalara bölünmüştür Mantoda sıcaklık ve basıncın etkisiyle oluşan KONVEKSİYONEL AKINTILAR vardır.Bu akıntılar nedeniyle levhalar ve üzerindeki kıtalar birbirine yaklaşarak ve birbirinden uzaklaşarak hareket ederler. **İki okyanusal levhanın karşılaşması sonucunda derin okyanus çukurları ile volkanik ada yayları oluşur. ** İki kıtasal levhanın karşılaşması ile kıvrımlı ya da kırıklı sıra dağlar oluşur. Burada volkanizma olmaz fakat depremler artar. **Okyanus tabanlarında levhaların birbirinden uzaklaştığı yerde mağma yükselip katılaşarak okyanus tabanında yanardağları oluşturur Volkanik kuşaklar , yerkabuğundaki okyanusal levhaların sınırları boyunca dağılmışlardır. . Depremlerin ve yanardağların çoğu levha sınırı ya da levha kenarında görülür. Yaklaşan levhalardan ikisi de okyanusal levha ise biri diğerinin altına doğru kayar, bu durum ''dalma-batma'' olarak adlandırılır. .Dalma batma olayı sınırlarındaki yanardağ etkinliğinin ve dağ oluşumunun temelidir. 1-Birbirine yaklaşan ve uzaklaşan levhalar hangileridir? 1. Birbirine yaklaşan levhalar (Güney Ege Denizi, Kafkasya, şili, Hindistan gibi sıkışma bölgelerinde görülür). 2. Birbirinden uzaklaşan levhalar (Okyanus ortalarında görülür). Atlas Okyanusu ortasındaki sırt buna çok iyi bir örnektir 2-Yeryüzündeki Başlıca Volkanik Bölgeler NERELERDİR 1)Atlas Okyanusunun orta kesimi 2)Akdeniz ve çevresi 3)Doğu Afrika 4)Büyük Okyanus çevresi (en fazla bu bölgede görülmektedir. Bu sebeple buraya Pasifik Ateş Çemberi denir.) 3-Depremlerin yoğun olarak gözlendiği bölgeler NERELERDİR? 1-PASİFİK DEPREM KUşAğI: . 2-ALPİNE DEPREM KUşAğI: 3-ATLANTİK DEPREM KUşAğI: 4-Yeryüzünde depremler ve volkanik olaylar neden levha sınırlarında yoğunlaşmıştır? Gerek deprem hatları, gerekse volkanik alanların ikisinin de levha sınırlarında yoğunlaştığı görülmektedir.Sebebi bu alanlarda yer kabuğunun hareket halinde olmasıdır. 5- Dünyada deprem riskinin az olduğu yerler nerelerdirNedenini açıklayınız. K.Batı Avrupa-Grşnland adası Asya''nın kuzeyi (Sibirya) A.B.D ve Kanada''nın K.Doğusu Güney Afrika Okyanusyanın (Avustralya) batısı İki kıtasal levhanın birbirinden uzaklaştığı alanlarda oluşur. Okyanusal ve kıtasal levhaların karşılaşma alanlarında , kıtasal levhanın okyanusal levhanın altıan daldığı yerde oluşan derin çukurlardır. Okyanusal levhanın birbirinden uzaklaştığı yerlerde , derinlerden gelen magmanın oluşan boşluğu doldurup okyanusal levhalara eklenmesiyle oluşur. İki kıtasal levhanın birbirine doğru hareketi sonucunda levhalar arasındaki jeosenklinallerdeki tortulların sıkışıp kıvrılmasıyla oluşur. Basınç altında bulunan magmanın dalma batma alanlarını takip ederek yeryüzüne ulaşmasıyla oluşan ada topluluklarıdır. Sıcak su kaynakları nasıl oluşur? DOğAL SİSTEMLER SU-TOPRAK-BİTKİ SU 1-Dünyadaki su kaynaklarını neler oluşturur? Dünya''daki su kaynaklarını okyanuslar, denizler, gşller, akarsular, kar ve buzullar ile yer altı suları oluşturur. Yeryüzünde su kaynakları dengesiz bir şekilde dağılmıştır. Özellikle de tatlı su miktarı oldukça düşüktür. Yeryüzünde en fazla suya sahip kaynak okyanuslardır. Dünya yüzeyinin %70 i su ile kaplıdır. 2-Okyanusları kapladığı alana göre büyükten küçüğe sıralayınız? *Büyük okyanus *Hint okyanusu *Atlas okyanusu 3-Yeryüzünde tatlı suları en fazla ve en az olduğu yerler? Yeryüzünde en fazla tatlı suya sahip alanlar: dünyada en fazla tatlı su kaynağının Brezilyada Yeryüzünde en az tatlı suya sahip alanlar: Tatlı su kaynağı az olan yerler özellikle dönenceler çevrelerinde yer alan çşl alanlarıdır Dünyanın kişi başına düşen en az tatlı su kaynağına sahip ülkesi ise Kuveyt 4-Tatlı su kaynakları nelerdir? Göller akarsular yeraltı suları buzullar Göl nedir? Karalar üzerindeki çukur alanlarda birikmiş ve denizle bağlantısı olmayan durgun su kütlelerine gşl denir 5-Göller kaç çeşittir? kimyasal özelliklerine göre tuzlu gşller tatlı gşller sodalı gşller acılı gşller Oluşumlarına göre A.DOğAL G**LER: 1. Tektonik Göller:Yer kabuğunun hareketleri sonucunda çöken alanlardaki çukurların sularla dolmasıyla oluşur oluşur 2. Volkanik Göller:Volkanik patlamalar sonucu oluşan çukurluklara suların dolması ile meydana gelen gşllerdir. 3. Buzul Gölleri:Buzul çanaklarının sularla dolmasıyla oluşan gşllerdir. 4. Karstik Göller :Karstik çukurlukları içerisinde su birikmesi ile oluşan gşllerdir 5-Set Gölleri :Bir çukur önünün setle kapatılmasıyla oluşan gşllerdir. Set gşllerinin oluşumunda etkili faktörlerVe çeşitleri? 1. Heyelan = sonucu heyelan set gölü 2. Lavlar =çukur etrafını doldurmasıyla volkanik set gşlleri 3. Alüvyonlar =akarsu vadilerini kapatması sonucu alüvyal set gşlleri 4.Dalga ve akıntılar =sonucu kıyı set gşlleri 5. Morenler = buzullardan eryen suların morenlerle kapatılması sonucu moren gşlleri B. YAPAY G**LER=İnsanların elektrik elde etmek,sulama,kullanma ve içme suyu sağlamak için akarsu önlerini bir setle kapatmaları sonucu oluşan gşllerdir 6-Göl Sularının Kimyasal Özelliğini Etkileyen Faktörler nelerdir? 1. Gölün büyüklüğü ve derinliği: 2. Gölün gideğeninin olup olmaması: Göl sularını bir gideğen ile boşaltabiliyorsa suları tatlı olur. 3. İklim koşulları 4. Göl çanağını oluşturan kayaların özelliği |